Γιάννης Μόραλης, Νέα γυναίκα

Η νεαρή γυναίκα 

Μια νέα γυναίκα απεικονίζεται μόνη, στοχαστική και μνημειώδης. Το σώμα της αποδίδεται σε ανεπαίσθητες κινήσεις της καθημερινότητας, με την αύρα του μεγαλειώδους. 

Ένα παιχνίδι σχημάτων 

Οριζόντιες και κάθετες γραμμές ορίζουν την επιφάνεια και δημιουργούν ένα ουδέτερο, αυστηρό φόντο. Εκεί απλώνεται η ξαπλωμένη μορφή. 

Το απόλυτο λευκό του σώματος αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από καμπύλα σχήματα. Δηλώνεται ασφυκτικά μέσα στον σκόπιμα περιορισμένο χώρο της ζωγραφικής επιφάνειας. 

Ο Μόραλης ανακαλεί έτσι εικόνες από τις επιτύμβιες στήλες του Κεραμεικού, του πρώτου δημόσιου νεκροταφείου της αρχαίας Αθήνας. Εκεί οι σημαίνουσες μορφές των γυναικών της λήθης περιχαρακώνονται από το αυστηρό παραλληλόγραμμο του περιγράμματος. 

Η περιορισμένη χρωματική παλέτα 

Τα μοναδικά χρώματα του πίνακα είναι το άσπρο, το γκρι, το μαύρο και η ανοιχτή ώχρα. Τα 3 πρώτα επικρατούν στη σύνθεση. Κάποιες μικρές επιφάνειες εισχωρούν σε ανοιχτόχρωμο ρόδινο χρώμα. 

Το έργο επίσης φωτίζεται από ένα λεπτό περίγραμμα έντονου κίτρινου γύρω από το σκοτεινό παράθυρο. Θα μπορούσε να είναι το φως που στέλνει η πανσέληνος της Αίγινας.  

Ο Γιάννης Μόραλης, αν και δεν καταγόταν από την Αίγινα, την αγαπούσε πολύ. Ζούσε εκεί αρκετούς μήνες κάθε χρόνο, στο σπίτι που του είχε σχεδιάσει ο γνωστός αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης. Η Αίγινα αποτελούσε τόπο έμπνευσης και δημιουργίας για εκείνον. 

Λίγα λόγια για τη ζωή του 

Ο Γιάννης Μόραλης (1916-2009) γεννήθηκε στην Άρτα. Σπούδασε Ζωγραφική και Χαρακτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1936-1936). Εκεί φοίτησε στα εργαστήρια του Κωνσταντίνου Παρθένη και του Ουμβέρτου Αργυρού. Από το 1933 παρακολούθησε βραδινά μαθήματα στο εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Κεφαλληνού.  

Συνέχισε τις σπουδές του στην École Nationale Supérieure des Beaux-Arts στο Παρίσι (1937-1939). Εκεί σπούδασε Ζωγραφική με τον Charles Guerin και Τοιχογραφία με τον Ducos de l’ Haille. Παράλληλα παρακολουθούσε μαθήματα ψηφοθετικής στην École des Arts et Métiers. Επέστρεψε στην Ελλάδα όταν ξεκίνησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και στρατεύθηκε. 

Το 1947 εξελέγη τακτικός καθηγητής στο προπαρασκευαστικό τμήμα της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. 10 χρόνια αργότερα εξελέγη τακτικός καθηγητής στην έδρα της Ζωγραφικής, όπου παρέμεινε έως το 1983. 

Το πλούσιο καλλιτεχνικό έργο του 

Το έργο του Μόραλη καλύπτει 6 δεκαετίες. Μέσα σε αυτά τα χρόνια,  εκτός από τη ζωγραφική, ασχολήθηκε και με την κεραμική, την εικονογράφηση και τη σκηνογραφία.  

Φιλοτέχνησε ζωγραφικά έργα, σκηνικά, κοστούμια, χαρακτικά, εικονογραφήσεις βιβλίων και εντύπων, αφίσες, κεραμικά, αρχιτεκτονικές εφαρμογές κ.ά. 

Επίσης, συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, το Ελληνικό Χορόδραμα και το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν. 

Διαρκής πειραματισμός 

Ο καλλιτέχνης βρισκόταν σε έναν διαρκή πειραματισμό. Πραγματοποιούσε πολλαπλά προσχέδια και μελέτες σχετικές με τη χρήση του χρώματος. Σκοπός ήταν να φτάσει σε ένα τελικό αποτέλεσμα που αφενός ικανοποιούσε την ιδιοσυγκρασία του και αφετέρου εξυπηρετούσε τον σκοπό της σύνθεσης. Δηλαδή, ήθελε να δημιουργήσει ένα έργο που θα βρίσκεται σε άμεση συνδιαλλαγή με το κοινό. 

Δεν υπήρχε διαφοροποίηση στη λειτουργία της ζωγραφικής τέχνης του και τις εφαρμογές. Ο Μόραλης εργαζόταν με τον ίδιο τρόπο για να ολοκληρώσει ένα ζωγραφικό έργο όπως και μια τοιχογραφία μεγάλων διαστάσεων. Εφάρμοζε παρόμοιους πειραματισμούς και συνεχή έρευνα για καλύτερες αισθητικές λύσεις. 

Ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης 

Ο Μόραλης θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της μεταπολεμικής γενιάς. Επηρέασε καθοριστικά τη μεταπολεμική τέχνη στην Ελλάδα, τόσο με το εικαστικό του έργο όσο και με τη διδασκαλία του.  

Έλαβε αρκετές διακρίσεις όπως το χάλκινο μετάλλιο στην Πανελλήνιο του 1940 και το χρυσό μετάλλιο στη Διεθνή Έκθεση Χειροτεχνίας στο Μόναχο (1973). Ακόμα εξελέγη τακτικό μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Γραμμάτων και Τεχνών (1962), έλαβε παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα (1979) και Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών (1979). 

Συμμετείχε σε ομαδικές και διεθνείς εκθέσεις, με σημαντικότερες την Μπιενάλε της Βενετίας (1958) και τις Μπιενάλε Ταπισερί της Λοζάνης (1965, 1972).  

Το 1988 πραγματοποιήθηκε αναδρομική έκθεση του έργου του στην Εθνική Πινακοθήκη. Το 1996 η Ακαδημία Αθηνών οργάνωσε έκθεση προς τιμήν του. 

Ο Γιάννης Μόραλης στην Alpha Bank 

Στη Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank περιλαμβάνεται επίσης, μεταξύ άλλων, η επιτοίχια σύνθεσή του Χωρίς Τίτλο. Είναι αναρτημένη στο Κεντρικό Κατάστημα της Alpha Bank στο κέντρο της Αθήνας, στη διεύθυνση Σταδίου 40. 

Από τον ρεαλισμό στην αφαίρεση 

Η Νέα γυναίκα του Γιάννη Μόραλη ανήκει στη μεγάλη ενότητα έργων «Επιθαλάμια». Ο ζωγράφος τα δημιούργησε κατά το διάστημα 1965-1970. 

Την περίοδο εκείνη η ζωγραφική του εξελίχθηκε από τη ρεαλιστική απεικόνιση στη συνειδητή αποδόμηση των στοιχείων του πίνακα και την τάση διατήρησης του ουσιώδους της παράστασης. 

Το έργο στις εκδόσεις μας 

Η Νέα γυναίκα του Γιάννη Μόραλη αναφέρεται στις εκδόσεις της Alpha Bank: 

• Η Συλλογή της Alpha Bank. Ζωγραφική – Χαρακτική –Γλυπτική, σε επιμέλεια της Ειρήνης Οράτη. Είναι μια επετειακή έκδοση για τα 125 χρόνια από την ίδρυση της Alpha Bank.
  Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση Η Συλλογή της Alpha Bank Ζωγραφική – Χαρακτική –Γλυπτική, από το e-shop της Alpha Bank. 
• Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1920 έως σήμερα, σε επιμέλεια της Ειρήνης Οράτη. Η έκδοση συνόδευσε έκθεση της Συλλογής στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη. 
  Μπορείτε να αγοράσετε την έκδοση Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1920 έως σήμερα από το e-shop της Alpha Bank.  
• Περιοδικό Μαζί (τχ. 52, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018). 

Άλλες βιβλιογραφικές αναφορές 

Το έργο αναφέρεται επίσης στα βιβλία: 

• Γιάννης Μπόλης, Γιάννης Μόραλης, 2005. 
• Αντώνης Κωτίδης, Μοντερνισμός και Παράδοση στην ελληνική μεταπολεμική και σύγχρονη τέχνη. Ζωγραφική-Γλυπτική-Αρχιτεκτονική 1940-2010, 2011. 
• Global Corporate Collections, 2015. 

Η Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό. 

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.