Ιάσων Μολφέσης, Υδρογόνο

Ενδοσκόπηση στις θεμελιώδεις δομές της ύλης

Το έργο Υδρογόνο είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των καλλιτεχνικών αναζητήσεων του Ιάσωνα Μολφέση στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Φτιαγμένο από φύλλο μολυβιού και πολυεστέρα, ενσωματώνει στοιχεία που αντικατοπτρίζουν τη βαθιά σύνδεση του καλλιτέχνη με την υλικότητα και τις οργανικές μορφές.

Παράλληλα, η επιλογή των συγκεκριμένων υλικών αντανακλά την πειραματική φύση της δουλειάς του Μολφέση. Το μολύβι παραπέμπει στην πυκνότητα και την αντίσταση, ενώ ο πολυεστέρας προσφέρει μια αίσθηση διαφάνειας και ελαφρότητας. Στην επιφάνεια του έργου, οι ανάγλυφες και οι οργανικές φόρμες θυμίζουν μοριακές δομές ή ενεργειακά πεδία. Με αυτόν τον τρόπο, ο καλλιτέχνης επιχειρεί μια ενδοσκόπηση στις θεμελιώδεις δομές της ύλης.

Ένα έργο με φιλοσοφικές προεκτάσεις

Τόσο η φύση όσο και οι επιστήμες είχαν ξεχωριστή θέση στο σύμπαν του Ιάσωνα Μολφέση. Αυτό είναι έκδηλο στο Υδρογόνο, ένα έργο μέσα από το οποίο ο καλλιτέχνης θέλησε να προσεγγίσει τη σχέση ανθρώπου και υλικού κόσμου.

Με τον τίτλο του αλλά και την ιδιαίτερη μορφολογία του, το έργο ανοίγει έναν διάλογο για την ενέργεια, τη ζωή και τις δυνάμεις που διέπουν τη φυσική πραγματικότητα. Παράλληλα, μαρτυρά τη βαθιά πνευματική και φιλοσοφική διάσταση της τέχνης του Μολφέση.

Λίγα λόγια για τη ζωή του

Ο Ιάσων Μολφέσης (1925-2009) γεννήθηκε στο Φάληρο. Το 1941, στην Κατοχή, έγινε δεκτός στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, όπου σπούδασε ζωγραφική στο εργαστήριο του Κωνσταντίνου Παρθένη μέχρι το 1946. Το 1951, μετά από μια επίσκεψη στο Παρίσι, αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές του στην École Nationale Supérieure des Beaux-Arts. Από τότε, συνέχισε να ζει και να εργάζεται στη γαλλική πρωτεύουσα.

Κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας, πραγματοποίησε ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πολυάριθμες ομαδικές και διεθνείς εκθέσεις, όπως η Biennale του Σάο Πάολο το 1963 και της Βενετίας το 1972, τα Ευρωπάλια το 1982, καθώς και διάφορα παρισινά Σαλόνια.

Από το 1988 έως το 1990 δίδαξε γλυπτική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης.

Το 1994 έκανε την εικονογράφηση για την έκδοση Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, σε απόδοση Γιώργου Σεφέρη.

Εικαστικές επιρροές

Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο Παρίσι, ο Μολφέσης ήρθε σε επαφή με τα κινήματα του μοντερνισμού και την αφαιρετική αντίληψη. Η εμπειρία αυτή τον έκανε να αναθεωρήσει τη θέση του απέναντι στη νεοελληνική τέχνη.

Πιο συγκεκριμένα, το καλλιτεχνικό ιδίωμά του δέχτηκε επιρροές από:

• Τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό
• Τη χειρονομιακή ζωγραφική
• Τη μη παραστατική ζωγραφική

Ένας ανήσυχος καλλιτέχνης

Με στόχο να δημιουργήσει ένα καθαρό εικαστικό ιδίωμα, ο Ιάσων Μολφέσης αφοσιώθηκε σε συνεχείς πειραματισμούς σε ολόκληρη την καλλιτεχνική διαδρομή του.

Ήδη από νωρίς, η αισθητική της αφαίρεσης κέντρισε το ενδιαφέρον του. Από το 1950 έως το 1965 ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη ζωγραφική. Στα έργα αυτής της περιόδου διακρίνονται ακόμα στοιχεία παραστατικότητας, όμως κυριαρχούν οι αφηρημένες φόρμες, η εξπρεσιονιστική γραφή και ένα χρωματολόγιο περιορισμένο στους τόνους του άσπρου, του μαύρου και του γκρι.

Σταδιακά, το εκφραστικό του ιδίωμα έγινε όλο και πιο αφηρημένο. Προς τα τέλη της δεκαετίας του ’60, άρχισε να πειραματίζεται με τις δυνατότητες των ηλεκτρονικών υπολογιστών και να ενσωματώνει στα έργα του κατάστικτες επιφάνειες που θυμίζουν ταινίες τηλέτυπου.

Από το 1968, στράφηκε στη γλυπτική και ξεκίνησε να δημιουργεί αντίστοιχες κατάστικτες συνθέσεις από σφυρήλατο μολύβι, και αργότερα μεγάλες γλυπτικές εγκαταστάσεις. Ταυτόχρονα, επέκτεινε τους πειραματισμούς του και στα υλικά. Με τρόπο πρωτότυπο και ευρηματικό, αξιοποίησε στα έργα του υλικά όπως το τσιμέντο, ο πολυεστέρας, ο χάλυβας, τα φύλλα μόλυβδου, τα ρινίσματα μετάλλων, οι βιομηχανικές πλαστικές ύλες κ.ά.

Συμμετοχή σε εκθέσεις

Το έργο Υδρογόνο έχει παρουσιαστεί στις εκθέσεις της Alpha Bank:

• «Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1920 έως σήμερα» που παρουσιάστηκε στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη το 2006.
• «Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1950 έως σήμερα» που παρουσιάστηκε σε 3 πόλεις της Κύπρου (Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα) το 2008.
• «Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1950 έως σήμερα» που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης – Νέα πτέρυγα Νεστορίδειου Μελάθρου στη Ρόδο το 2016.
• «Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1950 έως σήμερα» που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης στο Ρέθυμνο το 2016.

Το έργο περιλαμβανόταν επίσης στην ατομική έκθεση «Ιάσων Μολφέσης. Πλόες V: Στη μνήμη του μέλλοντος» που παρουσιάστηκε στο Ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως στην Άνδρο το 1999.

Το έργο στις εκδόσεις μας

Το έργο Υδρογόνο του Ιάσωνα Μολφέση αναφέρεται στις εκδόσεις της Alpha Bank:

• Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1960 έως σήμερα, σε επιμέλεια Μαρίας Τσαντσάνογλου, Ειρήνης Οράτη και Γιάννη Μπόλη. Η έκδοση συνόδευσε την ομότιτλη έκθεση που εγκαινιάστηκε στη Θεσσαλονίκη το 2018.
• Η Συλλογή της Alpha Bank. Ελληνική Τέχνη από το 1950 έως σήμερα (Κύπρος, 2008), σε επιμέλεια Ειρήνης Οράτη. Η έκδοση συνόδευσε την ομότιτλη έκθεση.

Άλλες βιβλιογραφικές αναφορές

Το έργο αναφέρεται επίσης στην έκδοση:

• Α. Σχινά, Ιάσων Μολφέσης. Στη μνήμη του μέλλοντος, κατάλογος έκθεσης, 1999.

Η Συλλογή Έργων Τέχνης της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό.

Μπορείτε να την επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού. Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.